Hoe kan het dat de mensen met de meest oppervlakkige mentale processen en het minste gevoel voor saamhorigheid tegenwoordig de meeste macht verzamelen? Voorbeelden genoeg. Trump, Musk, Wilders, Orban. Het zijn personen die er al te eenvoudige analyses op na houden, die vooral bezig zijn met zichzelf en zeker niet met zaken die voor anderen van belang zijn. Hoe is het mogelijk dat juist deze mensen aan de macht komen?
Het antwoord lijkt in eerste instantie heel eenvoudig. Deze personen weten hoe ze toegang moeten krijgen tot grote geldstromen. Hoe ze bij de megafoons van deze tijd kunnen komen en hoe ze het grote geld kunnen gebruiken om daar veel zendtijd op te krijgen voor hun image building en hun radicale boodschappen.
Deze verklaring gaat echter voorbij aan een belangrijke onderliggend vraagstuk. Waarom krijgen dergelijke figuren dan zoveel aanhang? Tot u spreekt een burger die volledig immuun is voor de charmes van deze mensen. Wilders heeft voor mij minder charisma dan een goudvis en een figuur als Musk is voor mij minder overtuigend dan een dreumes in het midden van een heftige woede-uitbarsting. Voor mij is het dus extra moeilijk om te begrijpen waarom sommige mensen aan criminelen als Trump een charisma toekennen. Ik vond hem altijd een slechte acteur met een slecht karakter. Mogelijk dat ik juist door deze afwijking extra moeite heb moeten doen om een verklaring te vinden voor waarom anderen zich wel tot zulke mensen aangetrokken voelen.
Het antwoord is dat deze mensen jou in staat stellen om je eigen verstand uit te schakelen. Je hoeft niet zelf meer na te denken. Je kunt gewoon lekker willoos volgen en adoreren zonder last te hebben van welke twijfel of kritische gedachtegang dan ook. Je kan gewoon je krokodillenhersenen vrij baan geven en die lastige buitenste hersenschors ontdoen van zijn zeurende reflecties die jou alleen maar onzekerheid brengen. Weg met het ambivalente en genuanceerde navelstaren. Het is nu tijd voor de eenduidigheid van agressieve actie.
Deze volgzaamheidsreflex bracht het menselijk dier al vele malen in de problemen. Hele bevolkingsgroepen zijn er door uitgeroeid. Hele volkeren zijn slachtoffer geworden van misdadigers die hen leeg roofden en tot een kommervol bestaan brachten. Maar de vraag aan het begin van dit artikeltje was waarom het dan juist onethische figuren met oppervlakkige denkpatronen lukt om deze volgzaamheidsreflex bij zoveel mensen op te roepen. Waarom volgt men geen wijs mens met diepzinnige gedachtepatronen en een diepgeworteld gevoel van verantwoordelijkheid. Iemand die het algemeen belang voor ogen heeft?
Het antwoord hierop is eenvoudig. Wijze en constructief denkende mensen roepen geen gehoorzaamheidsreflex op. Dergelijk mensen roepen de kritische mens wakker die actief meedenkt en bouwt aan constructieve oplossingen voor fundamentele problemen. Dat is precies het omgekeerde van een gehoorzaamheidsreflex. Een gehoorzaamheidsreflex wordt opgeroepen door een compromisloze agressieve bully die belooft dat hij jou niet zal aanvallen zolang je je maar achter hem schaart (om dat vervolgens schaamteloos toch te doen).
Daar hebben we het probleem in een notendop. Zolang er te veel mensen zijn met een al te heftige volgzaamheidsreflex, zullen bully's in staat blijven om bij grote groepen mensen het kritisch verstand te laten overrulen door hun door angst geregeerde krokodillenbreinen. Dan zal de mensheid steeds ten prooi blijven vallen aan extreme vormen van discriminatie, onnodige oorlogen, barbarij en massamoord.
Weten de psychologen onder ons hier geen remedie voor te bedenken?
Oproep aan al mijn medemensen: laat je verstand niet uitschakelen door machtsmisbruikers!
(c) Peter Schuttevaar
februari 2025
Reactie plaatsen
Reacties